معرفی اجزا دوچرخه
شاید در نگاه اول دوچرخه وسیله نقلیه ساده ای باشد که تنها از قطعاتی نظیر بدنه، لاستیک، فرمان و رکاب تشکیل گردیده است. اما در نگاهی دقیق تر متوجه خواهیم شد که برای ساخت یک دوچرخه استاندارد و ایده آل از قطعات مختلفی استفاده می شود که هر کدام از آن ها، اصطلاحات مربوط به خود را دارند.
از این رو یک دوچرخه سوار حرفه ای برای استفاده بهینه و عیب یابی راحت تر باید با هر کدام از این قطعات آشنا شود و درباره عملکرد آن ها اطلاعاتی جامعی داشته باشد.
به همین منظور در این مقاله به معرفی اجزا دوچرخه خواهیم پرداخت.
بدنه دوچرخه
بدنه یا فریم از اصلی ترین قطعات دوچرخه به شمار می آید. چرا که تمامی اجزا دوچرخه بر روی آن سوار شده است. همان طور که می دانیم فریم دوچرخه از چند لوله اصلی و از جنس آلومینیوم یا کربن تشکیل شده که با توجه به سبک دوچرخه، شکل ظاهری فریم هم می تواند متفاوت باشد. به عنوان نمونه برای دوچرخه های کوهستان و جاده ای شکل ظاهری فریم عموما به صورت مثلثی شکل می باشند.
دوشاخ
دوشاخ از قطعات مهم و کاربردی در دوچرخه می باشد که به جلوی بدنه متصل شده و وظیفه نگه داشتن چرخ جلو را بر عهده دارد. البته دوشاخ در دو مدل کمک دار و بدون کمک موجود می باشد که با توجه به سبک دوچرخه مورد استفاده قرار می گیرد.
لازم به ذکر است دوشاخ بدون فنر یا بدون کمک با عنوان دوشاخ خشک شناخته می شود و دوشاخ های کمک فنر دار در دو حالت بادی یا روغنی موجود هستند.
وجود کمک فنر در دوشاخ، باعث جذب بخشی از انرژی رکاب زدن می شود و به همین منظور در دوچرخه های جاده از دوشاخ های خشک استفاده می کنند.
فرمان
در واقع فرمان وظیفه هدایت کردن دوچرخه را بر عهده داشته و در سبک ها و شکل های مختلفی نظیر مستقیم، منحنی دار یا کورسی کلاسیک طراحی و تولید گردیده است. البته برخی از مدل های فرمان به گونه ای طراحی شده اند که دوچرخه سوار بتواند هر سه حالت را داشته باشد و برای مسافت های طولانی، امکان تغییر حالت دست برای وی وجود داشته باشد و خسته نشود.
کرپی دوچرخه
کرپی قطعه ای است که فرمان دوچرخه را به فریم متصل کرده و معمولا در ابعاد و اشکال مختلفی موجود می باشد. البته باید به این نکته توجه داشت که با تغییر ابعاد کرپی می توان زاویه نشستن دوچرخه سوار را تنظیم کرد و حتی می توان زاویه برخی از انواع کرپی را با یک پیچ تغییر داده و از این طریق فرمان را کمی بالاتر یا نزدیک تر آورد.
زین
زین دوچرخه در راستای نشستن دوچرخه سوار تولید گردیده است. البته زین ها هم برای سبک های مختلف دوچرخه در مدل های مختلفی نظیر نازک و پهن طراحی شده اند و حتی مدل مردانه و زنانه زین دوچرخه، در برخی از برند ها متفاوت می باشد.
در ضمن برخی از مدل های زین در کنار تنظیم ارتفاع، از قابلیت تنظیمات ریزتری مثل تنظیم سطح افقی هم برخوردار می باشند.
لوله زین
در حقیقت لوله زین به لوله ای گفته می شود که زین دوچرخه را به بدنه متصل می نماید. به گونه ای که این لوله از بالا به زین وصل شده و پایین آن در بدنه فرو می رود.
در ضمن باید به این نکته توجه داشت که تنظیم ارتفاع لوله زین، برای تعیین سایز دوچرخه برای دوچرخه سواران نقش مهم و کاربردی را ایفا کرده و با این روش می توان زین را بر اساس جثه و راحتی دوچرخه سوار، در ارتفاع مناسب تنظیم کرد.
لاستیک
لاستیک یا تایر با چند مشخصه مثل اندازه، میزان عاج و عرض شناخته می شوند اما در مجموع لاستیک ها را می توان به دو سبک لاستیک تیوبلس (بدون تیوپ) و دور خاک (با تیوپ) تقسیم بندی نمود.
البته تایرهای صاف تر مربوط به جاده بوده و تایرهای عریض تر و پر عاج مربوط به کوهستان می باشند.
توپی و طوقه
در حقیقت توپی و طوقه از چند بخش طوقه، توپی، پره ها و سرپره ها و نوار دور طوقه تشکیل شده است.
پنجه رکاب
پنجه رکاب از قطعات متنوع و کاربردی است که به واسطه آن و با وارد کردن فشار دوچرخه سوار می تواند دوچرخه را به حرکت درآورد.
و اما امروزه نمونه های زیادی از پنجه رکاب موجود می باشند که مدل های پیشرفته تر آن به گونه ای است که یک پل زیر کفش مخصوص دوچرخه سواری تعبیه شده تا کفش به وسیله ی آن پل، در پنجه رکاب قفل شود و دوچرخه سوار به صورت ۳۶۰ درجه رکاب را بچرخاند و از عضلات پاهای خود به صورت کامل و صحیح استفاده نماید.
طبق قامه
طبق قامه، صفحه ای است که رکاب ها به آن متصل می شوند. تعداد چرخ دنده های موجود بر روی آن، نشان دهنده تعداد دنده های جلو می باشد.
شانزمان
شانزمان یا دستگاه تعویض دنده عقب، ابزاری است که برای تعویض دنده عقب مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند با وارد کردن فشار عرضی به زنجیر، آن را روی چرخ دنده مورد نظر قرار دهد.
طبق عوض کن (دستگاه تعویض دنده جلو)
طبق عوض کن یا دستگاه تعویض دنده جلو، برای تعویض دنده در جلوی دوچرخه استفاده می گردد و در عمل با فشار عرضی به زنجیر، آن را روی یکی از چرخ دنده های تعبیه شده روی طبق قامه می اندازد.
دسته دنده
دسته دنده در واقع اهرمی است که با فشردن آن، منجر به حرکت شانزمان یا طبق عوض کن می گردد و در همین راستا زنجیر را روی چرخ دنده های مختلف حرکت خواهد داد. البته دسته دنده در مدل های مختلف با عملکردهایی متفاوت تولید شده است که گاهی در مدل های ساده تر با چرخاندن یک چرخ روی دسته، دنده عوض گردیده و گاهی با کشیدن اهرم ها، مستقیما شانزمان را هل می دهد.
معمولا برای تنظیم دنده یک اهرم برای پر کردن و یک اهرم برای خالی کردن دنده استفاده می شود پس دوچرخه ای که هم در جلو و هم در عقب دنده دارد، چهار دسته دنده لازم دارد.
دسته ترمز
دسته ترمز در واقع اهرمی است که باعث می شود تا ترمزها روی چرخ عمل کنند. البته دسته ترمزها ممکن است، عملکردی متفاوت داشته باشند، به گونه ای که در برخی از آن ها انرژی وارد شده به دسته دنده ممکن است با یک سیم یا با یک سیستم هیدرولیک به مکانیزم اصلی ترمز منتقل شوند و حتی در دوچرخه های کورسی ممکن است دسته ترمز و دسته دنده در یک مکانیزم مشترک تعبیه شده باشند.
ست ترمز
ترمزها وظیفه نگه داشتن دوچرخه را بر عهده دارند و معمولا در دو نمونه دیسکی و لقمه ای موجود می باشند. به این صورت که می توانند به صورت چکشی روی طوقه عمل گرفتن ترمز را انجام دهند و یا به صورت دیسکی روی صفحه دیسک این عمل را انجام دهند.
لازم به ذکر است در ترمزهای دیسکی این اصطکاک بین یک صفحه فلزی که در وسط چرخ قرار گرفته و دو لنت اتفاق می افتد و در ترمزهای لقمه ای، بین دو لقمه و طوقه دوچرخه رخ می دهد.
خودرو
خودرو به سیستم چرخ دنده های عقب دوچرخه گفته می شود و از آن جایی که به چرخ عقب بسته می شوند، باعث می شوند زنجیر بتواند با حرکت روی آن ها، سرعت و قدرت متفاوتی را به چرخ اعمال کند.
زنجیر
زنجیر دوچرخه که بین چرخ دنده طبق قامه و خودرو کشیده شده است، وظیفه انتقال نیرو از طبق به خودرو را برعهده دارد. در حقیقت با چرخش خودرو، انرژی رکاب زدن و در نتیجه چرخیدن طبق قامه به چرخ عقب منتقل گردیده، چرخ عقب به حرکت در می آید و سرانجام به حرکت دوچرخه منتهی می شود.
کاسه دوشاخ
به مجموع دو کاسه فلزی، بلبرینگ ها و واشرهایی که در محل اتصال فرمان، دوشاخ با بدنه ی دوچرخه قرار می گیرند، کاسه دوشاخ گفته می شود.
بست زین
بست زین به بست فلزی گفته می شود که لوله زین را به بدنه دوچرخه محکم و متصل می نماید.
تیوب
تیوب وظیفه نگه داشتن فشار باد در داخل لاستیک دوچرخه را برعهده داشته و به وسیله آن لاستیک همواره پرباد می ماند.
صفحه دیسک
صفحه فلزی که به توپی دوچرخه متصل شده و کالیپر به کمک لنت ها عمل نگه داشتن دوچرخه را به وسیله آن انجام می دهد.
گریپ فرمان
گریپ فرمان به سردسته های لاستیکی روی فرمان دوچرخه گفته می شود و در راستای گرفتن فرمان توسط دوچرخه سوار استفاده می شود.
بدون دیدگاه